Hollywood od zawsze przyciągało największe talenty filmowe z całego świata. Wielu reżyserów i scenarzystów pragnęło tam zrobić karierę, marząc o stworzeniu arcydzieła, które przejdzie do historii kina. Choć za kamerą stali często uznani twórcy, to właśnie scenariusz był kluczem do sukcesu produkcji. Pisanie scenariuszy to sztuka wymagająca niezwykłej wyobraźni, umiejętności budowania napięcia i trafiania w gusta widzów. Którzy scenarzyści zapisali się złotymi zgłoskami w annałach Hollywood?
Najbardziej utytułowani scenarzyści filmowi
Niektórzy scenarzyści zgromadzili na swoich półkach całe zestawy prestiżowych nagród za poszczególne dzieła. Są wśród nich twórcy, którzy odnieśli artystyczne i komercyjne triumfy, zdobywając Oscary, Złote Globy czy nagrody BAFTA. Do grona najbardziej utytułowanych należą m.in. William Goldman, autor scenariuszy do „Maratończyka” i „Wszyscy ludzie prezydenta”, czy Robert Towne, który napisał scenariusz do kultowego „Chinatown”. Obfitą kolekcję statuetek ma na koncie również Alvin Sargent, scenarzysta m.in. „Julii” i „Ordinary People”. Niektórzy pisarze wzbogacili swój dorobek o Nagrodę im. Irvinga G. Thalberga za osiągnięcia życia, jak Ernest Lehman czy Robert Benton.
Laureaci Oscara za najlepszy scenariusz
Woody Allen - Annie Hall, Manhattan
Jednym z najwybitniejszych scenarzystów w historii Hollywood jest Woody Allen, który napisał i wyreżyserował wiele klasyków komedii. Już jego wczesne filmy jak „Woody Allen” zdradzały niezwykły talent komediowy. Przełomem było „Annie Hall” z 1977 r., za które Allen otrzymał Oscary za reżyserię i scenariusz. Rok później powtórzył ten sukces z „Manhattanem”. Charakterystyczny styl Allena cechuje się inteligentnym humorem, autoironią i zabawnymi dialogami.
Quentin Tarantino - Pulp Fiction, Django
Kultowy reżyser Quentin Tarantino zawsze sam pisał scenariusze do swoich filmów, tworząc oryginalny, dynamiczny styl pełen odniesień do popkultury. Jego przełomowym dziełem było „Pulp Fiction”, za które otrzymał Oscara. Kolejne hity jak „Kill Bill” czy „Bękarty wojny” ugruntowały jego pozycję jednego z najbardziej wpływowych twórców. Drugiego Oscara przyniósł mu scenariusz do „Djanga”, hołdu dla westernów. Dialogi i fabuła tarantinowskich filmów trzymają w napięciu i zachwycają fanów.
Aaron Sorkin - Social Network, Moneyball
Aaron Sorkin zasłynął jako scenarzysta dynamicznych, pełnych patosu dramatów. Jego przebojem był serial „Prezydencki poker”, a później takie filmy jak „Steve Jobs” czy „Molly's Game”. Dwa Oscary zdobył jednak za scenariusze opartych na faktach filmów „The Social Network” o powstaniu Facebooka i „Moneyball” o nowatorskim podejściu w baseballu. Jego znakiem rozpoznawczym są błyskotliwe, szybkie dialogi i charyzmatyczni bohaterowie.
Twórcy najbardziej kasowych filmów
George Lucas - Gwiezdne Wojny, Indian Jones
Choć George Lucas wszedł do historii kina przede wszystkim jako reżyser, to właśnie jako scenarzysta stworzył dwa najbardziej dochodowe uniwersa filmowe w historii. Jego scenariusz do „Gwiezdnych Wojen” z 1977 r. zapoczątkował globalne zjawisko popkulturowe i już wtedy pokazał niezwykłą pomysłowość Lucasa w budowaniu fikcyjnych światów. Podobnie przełomowe okazały się jego scenariusze do serii „Indiana Jones”, łączące przygodę z humorem.
James Cameron - Titanic, Avatar
Rekordy popularności biły także scenariusze Jamesa Camerona, mistrza kina rozrywkowego. Jego „Titanic” przez lata pozostawał najbardziej kasowym filmem w historii, łącząc dramat z romansem na tle historycznej katastrofy. Cameron powtórzył sukces z „Avatarem”, który jako pierwszy przekroczył granicę 2 mld dolarów wpływów. Scenariusze Camerona cechuje umiejętność angażowania widzów poprzez wciągającą fabułę i efekty specjalne.
Christopher Nolan - Mroczny Rycerz, Incepcja
Brytyjczyk Christopher Nolan w ciągu kilkunastu lat stał się jednym z największych reżyserów Hollywood. Jego scenariusze łączą trzymającą w napięciu akcję z intelektualną głębią. Przełomem była trylogia o Batmanie, a zwłaszcza „Mroczny Rycerz”, który z miliardem dolarów wpływów pobił wiele rekordów. Podobnym sukcesem okazała się „Incepcja” łącząca thriller z elementami sci-fi. Nolan potrafi wciągnąć widza w magiczny świat wykreowany na kartach scenariusza.
Legendy kina akcji
Shane Black - Zabójcza broń, Iron Man 3
Shane Black w latach 80. i 90. był jednym z najbardziej rozchwytywanych scenarzystów filmów akcji. Jego scenariusz do „Zabójczej broni” w 1987 r. zapoczątkował modę na kino buddy cop, czyli policyjnych partnerów. Cechował go cięty dialog i dynamiczna akcja. Po latach Black wrócił triumfalnie, pisząc scenariusz do hitu „Iron Man 3”. Jego styl idealnie pasował do superbohaterskiej produkcji, na nowo zdefiniowanej gatunek. Black po mistrzowsku buduje napięcie i okrasza je humorem.
Luc Besson - Leon Zawodowiec, Piąty element
Francuski reżyser Luc Besson stał się rozpoznawalny dzięki scenariuszom pełnym efektownej akcji. Przełomem był „Leon zawodowiec” z 1994 r. o przyjaźni płatnego zabójcy z dziewczynką. Besson wykreował charyzmatycznych bohaterów i dynamiczną intrygę kryminalną. Jego scenariusz do „Piątego elementu” to z kolei połączenie space opery z romansem i humorem. Besson ma niezwykły talent do pisania wciągających historii osadzonych w niecodziennych realiach.
Paul Verhoeven - Robocop, Pamięć absolutna
Holenderski reżyser Paul Verhoeven regularnie współpracował ze scenarzystą Edwardem Neumeierem, z którym stworzył takie hity jak „Robocop” czy „Pamięć absolutna”. Ich scenariusze łączyły elementy science fiction, akcji i czarnego humoru, tworząc produkcje, które zyskały status kultowych. „Robocop” opowiadał o policjancie przemienionym w cyborga, a „Pamięć absolutna” o mężczyźnie, który co noc zapomina wszystkie wydarzenia minionego dnia. Oba scenariusze zaskakiwały pomysłowością fabuły i przewrotnym humorem.
Mistrzowie thrillera i horroru
Alfred Hitchcock - Ptaki, Psychoza
Mistrzem suspensu był Alfred Hitchcock, który sam pisał scenariusze do wielu swoich filmów. Jego scenariusz do „Ptaków” z 1963 r. przerażał widzów opowieścią o atakujących ludzi ptakach. Hitchcock perfekcyjnie stopniował napięcie, od realistycznego początku do apokaliptycznego finału. Rok później powstała „Psychoza”, której scenariusz wprowadził widzów w świat schizofrenii i brutalnych morderstw. Filmy Hitchcocka pokazują, jak scenariusz może trzymać publiczność w napięciu od pierwszej do ostatniej minuty.
Stanley Kubrick - Lśnienie, Mechaniczna pomarańcza
Stanley Kubrick należał do reżyserów obsesyjnie pracujących nad scenariuszami, często przepisując je dziesiątki razy. Tak było przy „Lśnieniu” na podstawie powieści Kinga, którego scenariusz Kubrick zmienił całkowicie. Film stał się jednym z najbardziej kultowych horrorów w historii. Podobnie przełomowy okazał się scenariusz do „Mechanicznej pomarańczy”, w mroczny sposób ukazujący przemoc. Oba scenariusze Kubricka szokowały i fascynowały jednocześnie.
Night Shyamalan - Szósty zmysł, Niezniszczalny
Indyjski reżyser M. Night Shyamalan zasłynął thrillerami z zaskakującymi zwrotami akcji. Przełomem był „Szósty zmysł” z 1999 r. z nieoczekiwanym zakończeniem, które na długo utkwiło w pamięci widzów. W scenariuszu Shyamalan umiejętnie prowadził fabułę tak, by zwieść oczekiwania publiczności. Podobną konstrukcję miały jego późniejsze scenariusze jak „Niezniszczalny” czy „Wioska”. Shyamalan pokazał, że zaskakująca widza fabuła może być najmocniejszą stroną scenariusza.
Wpływowi scenarzyści niezależni
Charlie Kaufman - Adaptacja, Synecdoche, New York
Amerykański scenarzysta Charlie Kaufman zasłynął niestandardowymi, absurdalnymi wręcz fabułami swoich filmów. Jego scenariusz do „Adaptacji” z 2002 r. opowiadał o pisarzu adaptującym powieść, który sam staje się postacią własnego dzieła. Za ten film Kaufman otrzymał Oscara. Jeszcze bardziej zaskakujący był scenariusz do „Synecdoche, New York”, surrealistycznej opowieści o reżyserze teatralnym. Filmy Kaufmana pokazują, jak scenariusz może burzyć fabularne konwencje.
Guillermo Arriaga - 21 gramów, Zatopieni
Meksykanin Guillermo Arriaga współpracował z reżyserem Alejandro Gonzálezem Iñárritu, tworząc scenariusze do przełomowych filmów „Amores perros”, „21 gramów” i „Zatopieni”. Ich znakiem rozpoznawczym była nielinearna fabuła, ukazująca losy bohaterów z różnych okresów ich życia. W scenariuszach Arriagi fabuła składa się jak układanka, stopniowo rysując wielowymiarowy obraz postaci. Dzięki temu filmy te wciągają i intrygują widza od początku do końca.
Diablo Cody - Juno, Młode wilki
Amerykańska scenarzystka Diablo Cody zdobyła rozgłos już swoim debiutanckim scenariuszem do „Juno” z 2007 r. Został on doceniony Oscarem za barwny, pełen ciętych dialogów portret nastoletniej ciężarnej. Kolejne scenariusze Cody, jak „Młode wilki” czy „Ricki and the Flash”, również odznaczały się błyskotliwym językiem i złożonymi postaciami. Cody ma niezwykły talent do pisania prawdziwych, zabawnych i wzruszających zarazem bo
Podsumowanie
Hollywood jest kuźnią talentów i miejscem, gdzie rodzą się arcydzieła kina. Choć za kamerą stają często znani reżyserzy, to właśnie scenariusz od zawsze był sercem każdego filmu. Najwięksi scenarzyści potrafili stworzyć zapadające w pamięć historie, które przyciągały do kin miliony widzów. Ich scenariusze zapewniły sukces zarówno ambitnym dramatom, jak i blockbusterowym hitom. Dzieła takich twórców jak Woody Allen, Quentin Tarantino, Charlie Kaufman i wielu innych na zawsze wpisały się na karty historii kina. Choć minęły dekady, wciąż inspirują nowe pokolenia filmowców. Hollywood nie byłoby tym samym miejscem bez geniuszu tych scenarzystów.
Tagi
Udostępnij artykuł
