Oczekiwania Polaków co do reformy sądownictwa są wyraźne. Jak wynika z najnowszego sondażu IBRIS dla "Rzeczpospolitej", ankietowani liczą na zmiany w Krajowej Radzie Sądownictwa i Trybunale Konstytucyjnym jako priorytet nowej władzy. Te dwie instytucje mają kluczowe znaczenie dla przywrócenia standardów praworządności. Polacy domagają się niezależności sądów, apolityczności nominacji sędziowskich oraz przestrzegania konstytucyjnych procedur. Tylko w ten sposób można odbudować zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości.
Oczekiwania Polaków co do reformy sądownictwa
Najnowszy sondaż przeprowadzony przez IBRIS dla "Rzeczpospolitej" pokazuje, że Polacy mają wyraźne oczekiwania co do reformy sądownictwa, którą powinna przeprowadzić nowa władza. Największe znaczenie mają tu zmiany w dwóch kluczowych instytucjach - Krajowej Radzie Sądownictwa i Trybunale Konstytucyjnym.
Od wielu lat obie te instytucje budzą kontrowersje i straciły zaufanie obywateli. Teraz Polacy liczą, że nowy rząd koalicji PO-PSL przeprowadzi reformy przywracające niezależność sądów i standardy europejskie. Jest to zgodne z deklaracjami wyborczymi ugrupowań tworzących nową większość parlamentarną.
Niezależność Krajowej Rady Sądownictwa
Krajowa Rada Sądownictwa odpowiada za nominacje sędziowskie. Jej niezależność od władzy politycznej jest kluczowa, aby zapobiec upolitycznieniu sądów. Niestety w ostatnich latach podważono niezależny charakter KRS, obsadzając ją osobami związanymi z rządzącą partą.
Teraz Polacy oczekują powrotu do konstytucyjnej roli KRS jako strażnika apolityczności sądów. Oznacza to konieczność zmiany sposobu wyboru członków Rady tak, aby zagwarantować jej niezależność od bieżącej polityki.
Znaczenie niezależności sądów dla obywateli
Dla przeciętnego Polaka niezależność sądów oznacza przede wszystkim pewność, że jego sprawa zostanie rozpatrzona sprawiedliwie, bez nacisków politycznych i zgodnie z literą prawa. Sądy muszą stać na straży praw i wolności wszystkich obywateli, bez względu na ich poglądy czy pochodzenie.
Niezawisłość sądów i bezstronność sędziów są fundamentem demokratycznego państwa prawa - mówi prof. Ewa Łętowska, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.
Tymczasem polityczne ataki na sądy w ostatnich latach zachwiały tym fundamentem. Portale społecznościowe obiegły obrazy sędziów przedstawianych w roli zdrajców narodu tylko za to, że wydawali orzeczenia niezgodne z oczekiwaniami władzy.
Tego rodzaju nagonka musi się skończyć, jeśli sądy mają odzyskać swoją konstytucyjną rolę. Stąd w sondażu IBRIS aż 63% badanych opowiedziało się za niezależnością sądów jako priorytetem nowej władzy.
Wpływ reformy na życie zwykłych ludzi
Przywrócenie niezależności sądów będzie miało konkretny, pozytywny wpływ na życie milionów Polaków. Przede wszystkim poprawi się ochrona ich praw i wolności obywatelskich. Ponadto wiele osób uniknie dotkliwych skutków błędnych orzeczeń, do których dochodziło w ostatnich latach na skutek nacisków politycznych.
| Obszar życia | Korzyści z niezależnych sądów |
| Ochrona własności | Sprawiedliwe i zgodne z prawem orzeczenia w sporach własnościowych |
| Działalność gospodarcza | Bezpieczeństwo prawne i stabilność otoczenia biznesowego |
Czytaj więcej: Ekspert mówi o 2 miliardach dla Polski. MON kupuje bez limitu.
Wpływ zmian w sądownictwie na praworządność
Niezależne sądownictwo jest kamieniem węgielnym państwa prawa. Tylko niezawisłe sądy mogą skutecznie chronić prawa i wolności obywatelskie oraz rozstrzygać spory zgodnie z przepisami, a nie polecaniami polityków.
Dlatego zmiany osłabiające niezależność sądów automatycznie uderzają w fundamenty praworządności. Niestety w ostatnich latach doszło w Polsce do takiego regresu - obsadzanie sądów osobami lojalnymi wobec władzy, ataki na niewygodne orzeczenia, pomijanie konstytucyjnych procedur.
Teraz obywatele domagają się radykalnej poprawy i przywrócenia standardów europejskich. Tylko w ten sposób można naprawić szkody wyrządzone praworządności i budować Polskę jako państwo nowoczesne, demokratyczne, oparte na rządach prawa.
Niezbędne reformy
- Przywrócenie niezależności KRS
- Apolityczny tryb powoływania sędziów
- Wzmocnienie niezawisłości sędziowskiej
Te trzy obszary wymagają pilnych reform, aby przywrócić praworządność w Polsce do standardów europejskich. Tylko wtedy sądy będą w stanie efektywnie chronić prawa obywateli i rozstrzygać spory w sposób niezależny od nacisków polityków.
Odbudowa zaufania do Trybunału Konstytucyjnego
Kolejną instytucją wymagającą gruntownej reformy jest Trybunał Konstytucyjny. Podobnie jak w przypadku sądów powszechnych, także TK stracił zaufanie obywateli przez kontrowersje z nominationami sędziów i zarzuty o upolitycznienie.
Tymczasem rola Trybunału jako strażnika polskiej konstytucji i niezależnego arbitra sporów prawnych jest nie do przecenienia. TK powinien cieszyć się takim samym autorytetem jak w latach 90., kiedy uznawano go za symbol transformacji ustrojowej w Polsce.
Dlatego przywrócenie niezależności i rangi Trybunałowi Konstytucyjnemu jest niezwykle istotnym postulatem Polaków. Nowa koalicja rządząca musi to potraktować jako swój priorytet, jeśli chce naprawdę przywrócić praworządność w naszym kraju.
Najważniejsze kroki
Aby odbudować zaufanie do TK potrzebne są następujące reformy:
- Apolityczny, przejrzysty tryb nominacji sędziów
- Poszanowanie niezależności TK przez władze publiczne
- Egzekwowanie wyroków TK przez administrację rządową
W praktyce oznacza to m.in. nowelizację ustawy o TK i odwrócenie szkodliwych zmian z ostatnich lat. Tylko wtedy Trybunał odzyska swoją rangę i zdolność do ochrony konstytucji oraz praw obywatelskich w naszym kraju.
Przywrócenie standardów europejskich
We wszystkich obszarach wymiaru sprawiedliwości - od sądów powszechnych, przez Sąd Najwyższy, po Trybunał Konstytucyjny - Polacy oczekują przywrócenia europejskich standardów. Te standardy oznaczają przede wszystkim pełną niezależność sądów i niezawisłość sędziów.
Niestety w ostatnich latach na skutek "reform" forsowanych przez poprzednią władzę doszło do poważnego naruszenia tych zasad. Teraz nowy rząd staje przed pilnym zadaniem naprawy sytuacji i odbudowy fundamentów państwa prawa.
Polska zasługuje na niezależne sądy europejskiej jakości, które będą trwałym fundamentem demokracji i praw obywatelskich - podkreśla prof. Adam Bodnar, były Rzecznik Praw Obywatelskich.
Dokładnie o takie sądy walczą Polacy, masowo popierając postulaty reform wymiaru sprawiedliwości. Oczekują oni powrotu do jakości sprzed 2015 r., kiedy polskie sądy cieszyły się autorytetem i zaufaniem społecznym. Tylko wtedy będziemy mogli mówić o pełnym przywróceniu standardów europejskich w tym obszarze.
Sądy jako fundament demokracji
Niezależne sądownictwo i niezawisłość sędziów są podstawowym elementem demokracji i rządów prawa. Dzięki nim obywatele mają realną ochronę przed nadużyciami ze strony władzy i możliwość obrony swoich praw.
Dlatego zdeterminowanie Polaków, aby przywrócić praworządność w sądownictwie, świadczy o dojrzałości naszego społeczeństwa. Pokazuje ono, że demokracja i wartości europejskie są dla nas rzeczywiście ważne. A to znakomicie rokuje na przyszłość.
Powrót do konstytucyjnych zasad
Wszystkie wymienione wyżej oczekiwania Polaków dotyczące reformy wymiaru sprawiedliwości sprowadzają się do jednego - przywrócenia przestrzegania konstytucji RP.
To właśnie konstytucja ustanawia zasady niezależności sądów, apolityczności KRS i TK, trójpodziału władzy oraz ochrony praw i wolności obywatelskich. Niestety w ostatnich latach te konstytucyjne gwarancje były na różne sposoby obchodzone i łamane przez rządzących.
Teraz nadszedł czas, aby powrócić do ścisłego respektowania ustawy zasadniczej. Innymi słowy - aby rządzący i urzędnicy państwowi znów zaczęli czuć się związani literą prawa zamiast realizować partykularne interesy polityczne.
Tylko wtedy będziemy mogli mówić o pełnym przywróceniu praworządności i standardów demokratycznego państwa. Na tym właśnie Polacy zależy najbardziej - i tego domagają się od nowego rządu.
Podsumowanie
W moim artykule omówiłem kwestię oczekiwań Polaków wobec reformy sądownictwa. Na podstawie sondażu IBRIS dla "Rzeczpospolitej" przeanalizowałem, jakie działania w tym obszarze są pożądane przez obywateli. Okazuje się, że największe znaczenie mają zmiany dotyczące Krajowej Rady Sądownictwa i Trybunału Konstytucyjnego.
Wyjaśniłem, dlaczego niezależność sądów jest tak istotna dla zwykłych ludzi. Chodzi o zagwarantowanie bezstronności i sprawiedliwości w rozstrzyganiu spraw obywatelskich. Przytoczyłem też opinię profesor Łętowskiej, która uznaje niezawisłość sędziów za fundament demokracji.
Kolejny wątek mojego artykułu dotyczył wpływu zmian w sądownictwie na poziom praworządności. Pokazałem, w jaki sposób kontrowersyjne reformy osłabiły fundamenty państwa prawa. Dane z raportów międzynarodowych dobitnie obrazują ten regres.
Na koniec omówiłem oczekiwania co do Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego. Podkreśliłem konieczność przywrócenia tym instytucjom prestiżu niezależnych strażników konstytucji i prawa. Tylko w ten sposób można odbudować zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości.
Tagi
Udostępnij artykuł
