Książki od zawsze stanowiły inspirację dla filmowców. Nic dziwnego, w końcu powieści to gotowe scenariusze pełne barwnych bohaterów, wciągających intryg i niezwykłych światów. Na przestrzeni lat powstało wiele udanych ekranizacji, które na stałe wpisały się do kanonu kina. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej dziesięciu najlepszym adaptacjom, począwszy od klasyków literatury, poprzez bestsellery, po dzieła nagrodzone literackim Noblem. Zapraszamy do fascynującej podróży śladami ulubionych książek na ekranie!
Klasyki literatury na ekranie
Klasyczne dzieła literackie od wieków pobudzają wyobraźnię twórców filmowych. Choć niełatwo oddać na ekranie bogactwo języka i niuanse fabuły, warto podjąć to wyzwanie, by przybliżyć widzom arcydzieła pióra w nowoczesnej formie. Oto kilka najlepszych ekranizacji literackich klasyków.
„Duma i uprzedzenie”
Romans Jane Austen doczekał się wielu adaptacji, z których najbardziej udaną jest wersja z 2005 roku w reżyserii Joe Wrighta. Colin Firth jako pan Darcy i Keira Knightley w roli Elizabeth Bennet idealnie wcielili się w głównych bohaterów. Film oddaje nastrój epoki i wiernie oddaje fabułę książki.
„Ojciec chrzestny”
Kultowa powieść Mario Puzo została zekranizowana w 1972 roku przez Francisa Forda Coppolę. Obraz ze znakomitą rolą Marlona Brando jako Don Corleone na zawsze wpisał się do historii kina. Mroczna opowieść o włoskiej mafii nabrała na ekranie jeszcze większego rozmachu.
„Doktor Żywago”
Melodramat Borisa Pasternaka w reżyserii Davida Leana z 1965 roku przenosi nas w burzliwe czasy rewolucji październikowej. W roli głównej błyszczy Omar Sharif, a muzyka Maurice'a Jarre'a podkreśla wzruszający klimat historii.
Najlepsze adaptacje fantastyki
Książki science fiction i fantasy od zawsze pobudzały wyobraźnię filmowców swoim bogactwem niezwykłych światów i postaci. Oto trzy najlepsze ekranizacje popularnych cykli z tych gatunków.
„Władca Pierścieni”
Trylogia Petera Jacksona na podstawie powieści Tolkiena na zawsze odmieniła oblicze kina fantasy. Monumentalna produkcja, zdjęcia w Nowej Zelandii i świetni aktorzy sprawili, że Śródziemie zaistniało na ekranie w sposób niezwykle sugestywny.
„Harry Potter”
Ośmiofilmowy cykl na podstawie powieści J.K. Rowling stał się prawdziwym fenomenem i ulubioną serią wielu pokoleń. Daniel Radcliffe, Emma Watson i Rupert Grint świetnie wcielili się w tytułowych bohaterów, a efekty specjalne i scenografia oddały magię świata przedstawionego.
„Gra o tron”
Hit HBO na podstawie sagi George'a R.R. Martina zebrał rzesze fanów na całym świecie. Intrygi rodu Lannisterów i Starków w połączeniu z wyrazistą charakteryzacją postaci sprawiły, że serialowe Westeros na długo pozostanie w pamięci widzów.
Ekranizacje bestsellerów
Popularne bestsellery literackie również chętnie są ekranizowane. W końcu fabuła, która porwała miliony czytelników, ma spory potencjał, by zawojować serca widzów. Oto trzy najgłośniejsze ekranizacje światowych hitów książkowych.
„Imię róży”
Ten kryminalny dramat historyczny w reżyserii Jeana-Jacquesa Annauda na podstawie powieści Umberto Eco zebrał entuzjastyczne recenzje. Sean Connery jako brat William z pasją bada zagadkę tajemniczych zbrodni w opactwie.
„Diuna”
Kultowa space opera Franka Herberta doczekała się kilku ekranizacji, z których najnowsza w reżyserii Denisa Villeneuve z 2020 roku okazała się najlepsza. Gwiazdorska obsada, imponujące efekty i muzyka Hansa Zimmera przeniosły nas w fascynujący świat Arrakis.
„50 twarzy Greya”
Kontrowersyjna powieść erotyczna E.L. James zekranizowana w 2015 roku przez Sam Taylor-Johnson podbiła serca (i nie tylko) milionów widzów na całym świecie. Jamie Dornan i Dakota Johnson stworzyli gorącą parę Christiana i Anastazji.
Filmy na podstawie dzieł noblistów
Literackie Nagrody Nobla co roku trafiają w ręce wybitnych twórców. Nic więc dziwnego, że ich dzieła również znajdują uznanie w oczach filmowców. Oto trzy najlepsze adaptacje książek noblistów.
„Doktor Żywago”
Wspomniana już ekranizacja melodramatu Borisa Pasternaka z 1965 roku. Nominowany do 5 Oscarów film należy do kanonu kina, a motyw muzyczny Lara's Theme na zawsze zapisał się w historii.
„Cierpienia młodego Wertera”
Ekranizacja kultowej powieści epistolarnej Goethego z 1976 roku w reżyserii Egona Günthera. Bruno Ganz w roli Wertera stworzył kreację na miarę literackiego pierwowzoru.
„Stary człowiek i morze”
Film z 1990 roku w reżyserii Jud Taylora na podstawie noweli Hemingwaya. Anthony Quinn jako rybak Santiago stoczył porywający pojedynek z marlinem w niezapomnianej scence walki z ogromną rybą.
Powieści historyczne w kinie
Kino historyczne od lat czerpie pełnymi garściami z literatury,Adaptując powieści osadzone w różnych epokach. Pozwala to widzom poczuć klimat minionych czasów. Oto trzy filmy, które świetnie oddają ducha powieści historycznych.
„Quo Vadis”
Monumentalna superprodukcja z 1951 roku w reżyserii Mervyna LeRoya na podstawie klasyki Henryka Sienkiewicza. Film przenosi nas w realia Rzymu za czasów Nerona.
„Duma i uprzedzenie”
Wspomniana już adaptacja Austen z 2005 roku znakomicie oddaje atmosferę angielskich dworów szlacheckich na przełomie XVIII i XIX wieku.
„Ojciec chrzestny”
Choć fabuła osadzona jest we współczesności, to mroczny świat przestępczości zorganizowanej nawiązuje do początków mafii sycylijskiej u schyłku XIX wieku.
Pikareska na ekranie
Pikareska, czyli utwory opisujące perypetie życiowe antybohatera, również stała się inspiracją dla filmowców. Trzy wybitne adaptacje pokazują, jak barwnie ten gatunek literacki odnalazł się na ekranie.
„Przygody dobrego wojaka Szwejka”
Czeska ekranizacja z 1956 roku w reżyserii Karla Steklého. Film oddaje specyficzny humor i satyrę powieści Haška o przygodach austriackiego żołnierza.
„Don Kichote”
Musical z 1972 roku w reżyserii Grigorija Kosintsewa na motywach powieści Cervantesa. Znakomite kreacje Włodzimierza Wysockiego i Spartaka Myszkina.
„Przygody Hucka”
Amerykański film z 1993 roku w reżyserii Stephena Sommersa na podstawie powieści Marka Twaina. Elijah Wood i Courtney B. Vance stworzyli barwny duet Hucka i Jima.
Jak widać, literatura od zawsze stanowiła inspirację dla filmowców, którzy chętnie sięgali po gotowe fabuły z kart powieści. Niniejszy przegląd pokazuje, że dobrej jakości adaptacja może nadać nowy blask klasykom piśmiennictwa i uwiecznić je w pamięci kolejnych pokoleń. Miejmy nadzieję, że pasjonująca podróż śladami ulubionych książek na kinowym ekranie będzie kontynuowana.
Podsumowanie
Przedstawiony przegląd udowadnia, że ekranizacje książek mogą osiągnąć równie wysoki poziom artystyczny co oryginały literackie. Choć nie jest to łatwe zadanie, wrażliwi reżyserzy w połączeniu z utalentowaną obsadą są w stanie oddać ducha powieści i przenieść jej świat na ekran. Niezależnie od gatunku - czy to klasyka literatury, fantasy, dramat historyczny czy pikareska - dobrej jakości adaptacja zadowoli zarówno fanów książek, jak i widzów nie znających pierwowzoru. Miejmy nadzieję, że nadchodzące lata przyniosą nam jeszcze wiele wspaniałych filmów nakręconych na podstawie ukochanych powieści.
Najczęstsze pytania
Która ekranizacja książki jest najlepsza?
Trudno wskazać jednoznacznie najlepszą. Do arcydzieł należą m.in. „Ojciec Chrzestny”, trylogia „Władca Pierścieni”, „Harry Potter” czy „Imię Róży”.
Czy ekranizacja może przewyższyć książkę?
Zdarza się, choć rzadko. Film dzięki warstwie wizualnej i aktorskiej może wnieść dodatkowe wartości, lecz zazwyczaj oddaje tylko część walorów literackiego oryginału.
Które książki najczęściej są ekranizowane?
Przede wszystkim popularne bestsellery - kryminały, romanse, fantastyka. Często sięga się też po literackie klasyki - dramaty Szekspira, powieści Austen, Dickensa.
Czy ekranizacja zawsze jest wierna książce?
Rzadko kiedy jest całkowicie wierna. Zwykle pewne wątki ulegają modyfikacjom lub zostają pominięte. Czasem zmienia się zakończenie lub dodaje nowe postacie.
Jak ocenić, czy ekranizacja jest udana?
Kluczowe są oddanie ducha książki, spójność fabuły, trafność obsady aktorskiej i jakość samego filmu jako dzieła sztuki kinematograficznej.